🏛️ សម័យនគរភ្នំ (ប្រហែលឆ្នាំ ៥០ ដល់ ៥៥០ គ.ស.) ១. ប្រវត្តិសង្ខេប (ទំព័រទី១) សម័យនគរភ្នំ គឺជាសម័យប្រវត្តិសាស្ត្រដំបូងបង្អស់របស់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានការរីកចម្រើនជាអធិបតេយ្យនគរ។

 🏛️ សម័យនគរភ្នំ (ប្រហែលឆ្នាំ ៥០ ដល់ ៥៥០ គ.ស.)

១. ប្រវត្តិសង្ខេប (ទំព័រទី១)
សម័យនគរភ្នំ គឺជាសម័យប្រវត្តិសាស្ត្រដំបូងបង្អស់របស់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានការរីកចម្រើនជាអធិបតេយ្យនគរ។

 នគរភ្នំត្រូវបានគេចាត់ទុកថា​ជា មេរៀនដំបូងនៃអារក្សអង្គរ។ អ្នកជំនាន់ក្រោយបានឧបត្ថម្ភថា វាជាគ្រឿងចម្បងនៃការបង្កើតអត្តសញ្ញាណជាតិខ្មែរ។
២. ទីតាំងនិងរដ្ឋធានី
តំបន់ស្នាក់នៅស្ថិតនៅ ភ្នំបាខាងកើតទន្លេមេគង្គ (ប្រទេសកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន ខេត្តត្បូងឃ្មុំ និងកំពង់ចាម)។
មានមូលដ្ឋាននៅជិតទន្លេមេគង្គ ដែលអាចធ្វើជាមធ្យោបាយសម្រាប់ពាណិជ្ជកម្មជាមួយប្រទេសជិតខាងដូចជា ឥណ្ឌា និងចិន។
៣. កំណើតនៃនគរ
តាម កំណាព្យចិន បាននិយាយពី “នគរភ្នំ” ឬ “Funan” ដែលជារដ្ឋដំបូងនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍។
ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយ ព្រះបាទកៅណ្ឌិន្យ (Kaundinya) ដែលជាជនជាតិឥណ្ឌា និង នាងសោមៈ (Soma) ដែលជាស្ត្រីជនជាតិមូលដ្ឋាន។
ការរួមជាស្វាមីភរិយារបស់ទាំងពីរនេះ បង្ហាញពីការរួមបញ្ចូលវប្បធម៌ ឥណ្ឌា និងមូលដ្ឋានខ្មែរ។
៤. សេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គម
ប្រជាជនរស់នៅដោយការធ្វើស្រែ ចិញ្ចឹមសត្វ និងពាណិជ្ជកម្មជាមួយបរទេស។
មានការនាំចេញផលិតផលដូចជា៖ កៅស៊ូ ត្នោត សំបកដើមឈើ ក្លិនក្រអូប និងសត្វសមុទ្រ។
ប្រើប្រាស់ប្រាក់ ឬវត្ថុជាវិធីពាណិជ្ជកម្ម។
៥. សាសនា និងវប្បធម៌
ទទួលឥទ្ធិពលធំពីប្រទេស ឥណ្ឌា ទាំងផ្នែក សាសនា (ព្រះពុទ្ធសាសនា និងព្រហ្មញ្ញសាសនា), អក្សរខ្មែរ, និងសិល្បៈស្ថាបត្យកម្ម។
មានសំណង់បូជនីយដ្ឋាន សិលាចារឹក និងរូបចម្លាក់បែបឥណ្ឌា។
៦. ការរីកចម្រើននិងអនាថា
នគរភ្នំមានអំណាចធំលើតំបន់ទន្លេមេគង្គ និងតំបន់ជិតសមុទ្រ។
ប៉ុន្តែចាប់ពីប្រហែល សតវត្សទី៦ (ប្រហែលឆ្នាំ ៥៥០) នគរភ្នំចាប់ផ្តើមអនាថា ហើយត្រូវបានជំនួសដោយ នគរឈ្នោល (Chenla) ដែលជានគរខ្មែរថ្មីជំនាន់ក្រោយ។
៧. សារៈសំខាន់
សម័យនគរភ្នំ គឺជាគ្រាដំបូងដែលប្រទេសកម្ពុជាបានក្លាយជារដ្ឋស្ដារ មានរដ្ឋធានី សាសនា វប្បធម៌ និងការទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ។ វាជាគ្រឹះសម្រាប់សម័យអង្គរទាំងមូល។
         រៀបរៀងដោយ បណ្ឌិត មាស ច័ន្ទរិទ្ធ

                            ទំព័រទី១📘